Wizyta studyjna do Portugali była pierwszym wspólnym zadaniem operacji pn. „Widzę więc wiem”, zorganizowanym przez trzy lokalne grupy działania z województwa warmińsko-mazurskiego w dniach 14-21 maja 2023 r., w ramach poddziałania 19.3 Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Cały projekt opiera się na wielomiesięcznej kooperacji Lokalnej Grupy Działania Stowarzyszenia „Południowa Warmia”, Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania „Lider w EGO” oraz Stowarzyszenia Kraina Drwęcy i Pasłęki.
Celem wizyty studyjnej było pogłębienie wiedzy przedstawicieli gmin obszaru wymienionych LGDów poprzez naukę od doświadczonych, prężnie funkcjonujących lokalnych grup działania, organizacji oraz jednostek samorządowych. Wyjazd pozwolił poznać sposoby działania czterech portugalskich LGDów regionu Algarve, które z chęcią przedstawiły uczestnikom przykłady dobrych praktyk, wykorzystania lokalnych zasobów, innowacyjnych rozwiązań oraz projektów, które uzyskały wsparcie w ramach inicjatywy LEADER.
Dzień I:
OLHÃO I OBSZAR DZIAŁANIA LOKALNEJ GRUPY DZIAŁANIA GAL PESCA SOTAVENTO ALGARVE
Poniedziałek, 15 maja, rozpoczęliśmy od wizyty w Olhão i spotkania z przedstawicielami GAL Sotavento (www.galsotavento.com). Cały dzień z dobrymi praktykami zorganizowała nam Telma Salsinha Teles z GAL Pesca Sotavento Algarve, które jest partnerstwem złożonym z podmiotów publicznych i prywatnych wschodniego regionu Algarve, działającym na rzecz rozwoju lokalnego społeczności przybrzeżnych. Obszar aktywności organizacji obejmuje promowanie oraz zwiększanie konkurencyjności działań podmiotów klastra nadmorskiego, promowanie szans na zatrudnienie ludności na obszarze objętym interwencją, promowanie zrównoważonego rozwoju i poprawy dziedzictwa naturalnego oraz kulturowego Ria Formosa i ujścia rzeki Guadiana.
Ria Formosa to laguna obejmująca południowe wybrzeże Portugalii o długości 60 km (od Faro aż do Taviry). Jest to park przyrody z malowniczymi białymi piaszczystymi plażami – chronione siedlisko dla szerokiej gamy dzikiej przyrody. System wysp wybrzeża odgrywa ważną rolę w gospodarce Algarve, która oparta jest na zasobach morza – wiele osób zarabia na życie posiadając i pracując na farmach owoców morza w parku, zajmuje się rybołówstwem i związaną z nią turystyką. Po wizycie w samorządzie Olhao i spotkaniu z Burmistrzem Miasta António Miguel Ventura Pina, odwiedziliśmy zabytkowe budynki rynku rybnego Mercados de Olhão, Docapesca e Cooperativa Formosa. Miejsce to służy sprzedaży świeżych ryb, promocji lokalnych producentów i jest niewątpliwie atrakcją turystyczną.
Dwa imponujące budynki targu, z charakterystycznymi wieżyczkami i świeżością sprzedawanych tam produktów, czynią to miejsce jedną z głównych atrakcji dla turystów odwiedzających kubistyczne miasta Olhão. Targ rybny, znajdujący się w zachodniej części budynku, jest jednym z najbardziej znanych i odwiedzanych w Algarve, oferując mnóstwo ryb, owoców morza o wysokiej jakości i różnorodności. We wschodniej części obiektu mogliśmy eksplorować rynek owocowo-warzywny, gdzie świeżość i dostępność produktów jest stała przez cały rok.
Późniejszy spacer po nabrzeżu pozwolił nam poznać kilka projektów zrealizowanych w ramach przedsięwzięć GAL Sotavento, m.in. przebudowę slipów do wodowania łodzi, budowę komórek-magazynów dla osób zajmujących się rybołówstwem oraz poszerzenie pirsu (miejsca rozładunku przy hali głównej) centrum komercjalizacji rybołówstwa Docapesca – Portos e Lotas. Docapesca jest spółką sektora przedsiębiorstw państwowych, nadzorowaną przez portugalskie Ministerstwo Rolnictwa i Żywności, która odpowiedzialna jest za organizację przedsięwzięć w zakresie świadczenia usług pierwszej sprzedaży ryb, a także wsparcie dla sektora rybołówstwa i jego portów. Mieliśmy okazję zobaczyć miejsce aukcji ryb, poznać sposoby jej funkcjonowania oraz metody certyfikacji produktów pochodzących z morza. Celem dowodu zakupu na aukcji (Comprovativo de Compra em Lota (CCL)) jest przyczynienie się do jakościowej i ilościowej wyceny ryb sprzedawanych na aukcjach na kontynencie portugalskim, a w konsekwencji do zrównoważonego charakteru i rentowności sektora rybołówstwa w Portugalii poprzez identyfikację i nadzorowanie procesu sprzedaży ryb od aukcji do konsumenta końcowego.
Po południu odwiedziliśmy wyspę Culatra (Ilha da Culatra), stanowiącą część laguny Ria Formosa. Poza niekwestionowanym aspektem turystycznym wyspy, największy nasz podziw wzbudziło spotkanie z przedstawicielami organizacji Associação de Moradores da Ilha da Culatra (AMIC) (www.facebook.com/associacaomoradoresculatra/). Stowarzyszenie Mieszkańców Wyspy Culatra ma na celu grupowanie i organizowanie wszystkich mieszkańców wyspy Culatra, a także wszystkich ludzi, którzy w jakikolwiek sposób czują się z nią związani. Ponad 30-letnia działalność organizacji przyczyniła się do wzrostu jakości życia mieszkańców i podniesienia wartości zasobów wyspy, ze szczególnym uwzględnieniem aspektów elektryfikacji, warunków sanitarnych, bezpieczeństwa publicznego, edukacji, komunikacji, transportu, pierwszej pomocy w i wszystkich działań gospodarczych związanych z morzem.
Wśród projektów zrealizowanych w ramach działalności Stowarzyszenia „AMIC” znalazło się opracowywanie, zarządzanie i partycypacyjne wdrażanie programu transformacji energetyki dla Culatra. Inicjatywa „Culatra 2030 – Wspólnota Zrównoważonej Energii” to partnerski projekt pilotażowy dotyczący przemiany energetycznej na wyspie, który realizuje założenia strategii inteligentnej specjalizacji w Algarve, wykorzystując wspólnotową diagnozę partycypacyjną do stworzenia prawdziwego laboratorium dla zielonej transformacji, koncentrując się na specyficznych potrzebach wyspy i wykorzystując jej atuty. Zgodnie z założeniem projektu wyspa jest obecnie zintegrowana w ramach programu Komisji Europejskiej „Czysta energia dla wysp UE” wśród 6 europejskich wysp pilotażowych ukierunkowanych na budowę i wdrożenie programu transformacji energetycznej.
Mieliśmy tego dnia także okazję skorzystać z transportu wodnego na wyspę małym promem wykorzystującym odnawialne źródła energii w postaci paneli słonecznych. W drodze powrotnej ten sam środek transportu ułatwił nam podpłynięcie do farm hodowli małż i koników morskich. Działania pracowników i członków stowarzyszenia wyspy Culatra obejmują także skuteczną edukację lokalnej społeczności w zakresie kompletnej dekarbonizacji strefy wodnej w celu polepszenia warunków hodowli i rybołówstwa).
Dokładne informacje z kolejnych dni wizyty studyjnej w kolejnym artykule.
Zachęcamy do obejrzenia galerii zdjęć!
